Algemene Beschouwingen 2017

Algemene beschouwingen SGP-fractie Veenendaal

Voorzitter, collega’s, aanwezigen,

We kijken veel vooruit in de politiek. En proberen ons een redelijk beeld te vormen van Veenendaal in 2040. Hoe ziet onze Veense samenleving er dan uit? Voor welke uitdagingen worden we gesteld? En dat is goed. Regeren is immers vooruitzien?

Toch wil ik in deze ‘Algemene beschouwingen 2017’ ook een moment terugkijken. De SGP herdenkt deze maanden namelijk 100 jaar lang actief te zijn in Veenendaal. Het jaar 1917 is een jaar waarin de wereld in brand staat. Al drie jaar lang woedt een wereldoorlog, die uiteindelijk aan bijna 10 miljoen mensen het leven kost. De effecten zijn merkbaar… Door onvoldoende aanvoer via de Noordzee – die tot oorlogsgebied is verklaard – ontstaat er ook in Veenendaal een groot tekort aan brandstof. Fabrieken gaan noodgedwongen over op een 4- daagse werkweek. En in mei van dat jaar moet de NV Veenendaalsche Stoomspinnerij en Weverij aan de Zandstraat, waar zo’n 600 arbeiders in dienst zijn, de fabriek sluiten.

Veel Veenendalers komen in de financiële problemen. De huur kan niet meer betaald worden en het vet raakt op. Zo zeer dat de fabrieksarbeiders massaal naar het gemeentehuis trekken en bij de burgemeester klagen over de slechte distributie van het vet. De burgemeester belooft beterschap. Deze en meer zeer lezenswaardige gebeurtenissen zijn terug te vinden in de 15-delige serie over Veenendaal in de Eerste Wereldoorloog van de hand van Aart Aalbers. Een aanrader. Juist ook omdat het zo belangrijk is je geschiedenis te kennen. Daarom dienen we vandaag ook een motie in om in samenwerking met historici in Veenendaal verschillende gedenkwaardige plaatsen vanuit de Tweede Wereldoorlog te ontsluiten voor jonge en oudere Veenendalers.

Verkeer en vervoer

In 1917 wordt het straatbeeld in Veenendaal gedomineerd door paard en wagen en de handkar. Heel af en toe is een auto zichtbaar, die zich met een rustig gangetje over de Kerkewijk voortbeweegt. En veel bekijks trekt. Het is ook de tijd dat iedereen uitloopt als er een vliegtuig overvliegt.

Wie kan zich op dat moment iets voorstellen bij een parkeernorm van anderhalve auto per huis? Wie zal in die tijd enig beeld gehad hebben bij een rondweg aan zowel de westelijke kant van Veenendaal als aan de oostzijde? Anno 2017 ligt hier een grote uitdaging. Er is daadwerkelijk sprake van een probleem. De leefbaarheid is in het geding: voor direct omwonenden, maar ook voor veel Veenendalers die steeds moeilijker Veenendaal in en uit kunnen. Voor de SGP is niets doen geen optie.

Het compacte Veenendaal kent een uitgebreid en drukbevolkt wegennet. Meermalen heeft de SGP aandacht gevraagd voor gevaarlijke situaties. Er zijn stappen gezet, maar nog niet overal. Denk aan de Van Essenlaan. Daarnaast doen we een voorstel per motie om een aantal rotondes in Veenendaal een kwaliteitsimpuls te geven. Nu het beheer van de openbare ruimte onder druk staat, is de oproep op z’n plaats om met groenondernemers in gesprek te gaan over adoptie van rotondes.

Economie

Rond 1917 kent onze woonplaats een heuse textielcampus. Diverse mensen uit de regio trekken naar Veenendaal. Zeker als daar de sigarenproductie bij komt. Het is vergane glorie. In de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw blijkt produceren elders goedkoper. De herinneringen blijven...

Veenendaal speelt echter slim in op het verdwijnen van deze fabrieken. Ze stelt de gronden goedkoop ter beschikking aan bedrijven die zich hier wilden vestigen en in Veenendaal een aantrekkelijke vestigingsplaats vinden. Geïnspireerd door dit historische gegeven benadrukken we in ons amendement wat we vandaag indienen opnieuw het belang van het zijn van een aantrekkelijke vestigingsplaats. Zowel voor ICT- als niet ICT-gerelateerde bedrijven, voor gevestigde bedrijven en startups.

De tweede les vanuit het verleden is het waken voor een al te eenzijdige focus. We geloven sterk in de doorontwikkeling van de ICT-campus en alles wat daarmee samenhangt. Maar als we als SGP spreken over de economie van Veenendaal, ook richting 2040, spreken we altijd over twee economische speerpunten, nl. ICT en Winkelstad. Beiden hebben de afgelopen jaren terecht veel aandacht gekregen.

Leefbaarheid

Het moet een idyllisch plaatje zijn geweest zo rond 1917. Veenendaal als het Giethoorn van de Gelderse Vallei. Je vaart door de Prins Bernardlaan en via leuke bruggetjes steek je het water over. Honderd jaar later hebben we wel wat anders aan ons hoofd dan dit soort romantische herinneringen. Want op dat kleine stukje Veenendaal van 19 vierkante kilometer leven zo’n 65.000 mensen. In tegenstelling tot die 6000 mensen in 1917.

De SGP is voor een schoon, veilig en groen Veenendaal. Voor 2018 is daar een goede impuls aan gegeven. En daar kan het niet bij blijven. Het is nodig om integraal en gedegen na te denken – ook met burgers waartoe onze motie oproept - hoe we de natuur in Veenendaal kunnen versterken en vervolgens het beheersniveau weer terug te brengen richting B.

Rentmeesterschap uit zich ook in het bewust omgaan met afval. Veenendaal heeft daarin goede stappen gezet. Maar nog niet voldoende. Het scheiden van afval vraagt op een aantal scholen en in het gemeentehuis aandacht.

Zorg en welzijn

Er was grote armoede in Veenendaal. Honderd jaar geleden werden de effecten van een wereldoorlog voelbaar. Er zijn ontroerende verhalen over naastenliefde, over vrijwilligers vanuit bijvoorbeeld de kerken, die zich hebben ingespannen voor de medemens. Ondanks alle voorzieningen die er zijn blijft de SGP hart en oog houden voor de kwetsbare medemens. Dat was 100 jaar geleden nodig en dat is in 2017 nodig.

We zijn in algemene zin tevreden over de wijze waarop de drie decentralisaties vorm krijgen. Maar het blijft uiterst belangrijk om goed te monitoren wat de effecten van de nieuwe systematiek zijn. En waar nodig moet snel geïntervenieerd kunnen worden met beschikbare middelen. Een punt van aandacht voor de SGP zijn de mantelzorgers. Geïnspireerd door onze voorouders vragen we vandaag aandacht voor de stille maar onmisbare krachten. Velen van hen zijn zwaar belast. Laten we ook voor hen zorgen en hen actief wijzen op de mogelijkheden van respijtzorg, zoals we in onze motie doen.

Financiën

De Bijbelse opdracht om als een rentmeester om te gaan met het gegevene geldt niet alleen het milieu en onze leefomgeving, maar ook de omgang met gemeenschapsgeld. De opmerkingen in 3 de Kadernota om voorzichtig en terughoudend om te gaan met de zich positief ontwikkelende gemeentelijke financiën willen we dan ook van harte onderstrepen. Was het juist niet de zuinigheid en vlijt die Veenendaal gebracht heeft wat ze nu is? Het eerste SGP-raadslid in Veenendaal – de heer Van Elst - was het levende bewijs hiervan. Er ontstond ongenoegen over het handschrift van de gemeentesecretaris. De notulen waren gewoon niet te lezen. In 1914 werd voorgesteld dan maar een typemachine aan te schaffen. Een forse investering in die tijd. De heer Van Elst vond het een te gemakkelijke maar ook dure oplossing. Daarnaast geloofde hij niet dat de secretaris met het ding zou gaan werken. En hij kreeg gelijk. De typemachine stond jaren onaangeroerd en de notulen bleven net zo slecht leesbaar als daarvoor...

Voorzichtigheid is het devies. De risico’s en onvoorspelbaarheid waarvan sprake is geven hier aanleiding toe. Evenals de schuldpositie.

In de raadszaal

Honderd jaar geleden bestond de Veenendaalse gemeenteraad uit 11 leden. En jawel… 100 jaar geleden werd in het gemeentehuis aan de Hoofdstraat al gestreden over de winkelsluitingsverordening en de openingstijden van de herberg op zondag. En dat zal nog wel even zo blijven… Het standpunt van de SGP is klip en klaar. Het is zoals een raadslid lang geleden in de oude raadszaal zei: ‘Een volk dat de zondag kwijt raakt, raakt enorm veel kwijt. Want de zondag is een groot goed’.

100 jaar SGP in Veenendaal. Als ik er over nadenk zijn de diepste drijfveren om politiek te bedrijven op dit moment niet zo veel anders dan 100 jaar geleden.

De Commissaris van de Koningin, dr. H. ’s Jacobs (CHU), vatte het in 1933 mooi samen toen hij n.a.v. het overlijden van de heer Van Elst – het eerste SGP-raadslid en tevens lid van de Provinciale Staten - de leden toesprak met de volgende woorden: ‘Mogen wij thans, ons buigende voor de majesteit van den dood, eenige ogenblikken wijden aan zijn nagedachtenis. […] Wij zullen den heer Van Elst blijven gedenken als een stoer Calvinist, als een man die stil zijn weg ging, in vertrouwen op zijn God’.

Namens de SGP Veenendaal,

Dick Both, fractievoorzitter